Αστείοι και αγροίκοι

Ο κουστουμαρισμένος και καλοφτιαγμένος αντιδήμαρχος τυχαίνει να είναι και μηχανικός. Με ένα σοβαρό και αποφασιστικό βλέμμα στέκεται μπροστά στο εργοτάξιο και εξηγεί με περίσσιο επαγγελματισμό: «Εδώ και πολλά χρόνια, η δημοτική αρχή και ειδικά εγώ προσωπικά, παλέψαμε για αυτό το έργο. Μάλιστα, έχοντας μία πολυετή εμπειρία ως μηχανικός, εργάστηκα σκληρά για να διασφαλίσω τις καλύτερες τεχνικές προδιαγραφές του έργου». Η δήλωση συνεχίζει με μία σοβαροφάνεια που αποτρέπει και το παραμικρό μειδίαμα. Μιλάει σοβαρά, και ευθέως. Δεν αστειεύεται. Για να φτιαχτεί αυτό το μεταλλικό γεφύρι μήκους 50 μέτρων επιστρατεύτηκε η γνώση και η εμπειρία κορυφαίας έρευνας και τεχνικής σκέψης που μόνο αυτός κατέχει.
Το zapping ήταν άμεσο και όλως τυχαίως σταμάτησε σε ένα ντοκιμαντέρ για υπερ-κατασκευές. Ένα 15-όροφο κτίριο, με ορόφους έκτασης περίπου 2,000 τμ έκαστος, χτίζεται κάπου στο Milwaukee και βρισκόμαστε στο στάδιο όπου έχει κατασκευαστεί ο μεταλλικός σκελετός και πρέπει να περαστούν τα ηλεκτρολογικά. Χιλιόμετρα καλωδίων, με εκατοντάδες ηλεκτρολογικά κουτιά, πίνακες και διακόπτες πρέπει να διαπεράσουν συγκεκριμένα σημεία και το συγκεκριμένο στάδιο να έχει ολοκληρωθεί μέσα σε μία εβδομάδα. Ο Project Manager του έργου, είναι δεν είναι 35 χρονών. Φοράει ένα t-shirt και ένα σκισμένο τζιν. Εμφανώς ταλαιπωρημένος, αλλά με ένα χαμόγελο στη φάτσα, εξηγεί στην κάμερα την πρόκληση που πρέπει να φέρει εις πέρας. Σχεδόν ανά 3-4 προτάσεις πετάει και κάποιο αστείο. Ενίοτε αυτοσαρκάζεται, εξηγώντας πώς είναι να διαχειρίζεται ένα τόσο μεγάλο και σύνθετο έργο προϋπολογισμού μερικών εκατομμυρίων. “If I survive this project, I’ll fly to the Barbados and stick my head in a barrel of beer (γέλιο)”.

Αυτά βέβαια, θα μου πεις είναι «αμερικανιές». Χαζοχαρούμενοι, χοντροί, αφελείς και τα ρέστα. Σύμφωνοι. Άλλωστε, ποιος είμαι εγώ για να κρίνω το βάθος και την φιλοσοφία των προβλημάτων που έχει ο μέσος Έλληνας και που τον εμποδίζει να χαλαρώσει λίγο και να αστειεύεται; Πού ακούστηκε να αντιμετωπίζει κανείς με χιούμορ, θέματα που μας έχουν βάλει σε πανεθνικό προβληματισμό, πένθος και σκέψη; Τί να μας πουν και οι Αμερικάνοι μηχανικοί; Ένα ΕΜΠ δεν το έχουν τελειώσει. Εν τέλει, ποιος δικαιούται τη σήμερον ημέρα που καταρρέει η χώρα και η κοινωνία να αστειεύεται με οποιοδήποτε θέμα; Κανείς.

Στην Ελλάδα τα πράγματα ήταν, είναι και θα είναι πάντα σοβαρά. Έχουμε προβλήματα ιστορίας, εθνικής ταυτότητας, οργάνωσης, ατομικής και συλλογικής ευθύνης, ανδρείας, ήθους, δικαιοσύνης, πολιτικά σοβαρής σκέψης, πραγματικής καψούρας (όχι αυτής της ψεύτικης της ευρωπαϊκής) και πάει λέγοντας. Κάθε μέρα είναι ένας Γολγοθάς για τον Έλληνα και αλλοίμονο στον ασεβή που δεν βλέπει τη σοβαρότητα και το μαρτύριο σε αυτή την κατάσταση. Το «αστείο» έχει ποινικοποιηθεί κατά κάποιο τρόπο. Εδώ βασιλεύει μόνον ο χαβαλές και η σάτιρα. Το «αστείο» είναι ψιλά γράμματα και ο «αστείος» θεωρείται αυτόματα «α-σόβαρος». Ο χαβαλές όμως επιτρέπεται. Σε κάνει να ξεχνιέσαι από τον τεράστιο σταυρό που κουβαλάει η πολλά βαριά συνείδησή σου.

Κράτα, λοιπόν μία μικρή γνώση αγαπητέ σοβαρέ και «αξιοπρεπή» αναγνώστη που δεν σηκώνεις αστεία για το φοβερό και τρανό έργο που παράγει η σοβαρή σκέψη σου. Η λέξη «άστυ» ξεκινάει ετυμολογικά ως η κατεξοχήν δήλωση «τού οργανωμένου χώρου κατοικίας», εκεί που μένουν οι αστοί, αναπτύσσοντας και αντίστοιχη νοοτροπία που οδηγεί σε μια ελευθεριότητα στην έκφραση και στην επικοινωνία των αστών, στο αστ-είος (απ' όπου το αστείο) ενώ η λέξη πόλις είναι το κράτος-πόλις, η πολιτική έκφανση τού χώρου διαβίωσης (πολίτης =ο έχων πολιτικά δικαιώματα). Αντιθέτως, η λέξη «αγρός» που εμπεριέχει την κατεξοχήν δήλωση του μη-οργανωμένου, άνομου και «άγριου» χώρου, όπου χτίζονται «αγροικίες», συμπεριλαμβάνει τους χώρους όπου διαμένουν οι «αγροίκοι»• αυτοί δηλαδή που δεν διακατέχονται από καμία ελευθεριότητα στην έκφραση και την επικοινωνία μεταξύ τους. Οι αγροίκοι δεν μπορούν να είναι αστείοι και αυτή η πολιτιστική και πνευματική διαφορά έχει αποτυπωθεί ακόμα και στη γλώσσα μας.