Στις 14 και 15 Οκτωβρίου 2011 πραγματοποιήθηκε στο London Business School συνάντηση με θέμα την ελληνική κρίση. Οι προτάσεις που παρουσιάζονται περιληπτικά παρακάτω απηχούν τις απόψεις των Μ. Ιακωβίδη (Sir Donald Gordon Chair, Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας, London Business School), Δ. Βαγιανού (London School of Economics and Political Science), Richard Portes (Καθηγητής Οικονομικών London Business School Πρόεδρος, CEPR)
Αξιοσημείωτες είναι οι εισηγήσεις για κατάργηση των ΔΟΥ και για άμεση δημιουργία Μόνιμων Υφυπουργών. Οι θέσεις τους δίνουν μια καλή αφορμή για συζήτηση και προβληματισμό, είτε συμφωνούμε, είτε όχι.Μια μικρή Περίληψη
Η Ελλάδα βρίσκεται στη κόψη του ξυραφιού, αντιμέτωπη με μια αδύναμη δημόσια διοίκηση, φιλόδοξους στόχους για μείωση του ελλείματος και συρρίκνωση των μακροοικονομικών μεγεθών. Θεωρούμε ότι μια δέσμη νέων προτεραιοτήτων για την Τρόικα, την ελληνική κυβέρνηση αλλά και τις πολιτικές δυνάμεις θα μπορούσε να βοηθήσει στην άμεση αντιμετώπιση της κρίση και την μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη, με τα ακόλουθα:
• Προτείνουμε τη δημιουργία ανεξάρτητων αρχών με ξεκάθαρες αρμοδιότητες, που θα αξιολογούνται με βάση δείκτες παραγωγικότητας (Βασικούς Δείκτες Απόδοσης, ΒΔΑ). Οι σημαντικότερες από αυτές είναι: Αρχή Βεβαίωσης και Είσπραξης Φόρων, η Αρχή Μεταρρυθμίσεων; η Αρχή Δημόσιας Υγείας και η Αρχή Πάταξης της Διαφθοράς. Οι ανεξάρτητες αρχές θα λογοδοτούν στη Βουλή των Ελλήνων και θα ενημερώνουν τους δανειστές και την κυβέρνηση.
• Ταυτόχρονα οι δανειστές και η Ελλάδα θα επικεντρωθούν στον εξορθολογισμό της δημόσιαςδιοίκησης, με ευρεία χρήση νέων ψηφιακών υποδομών, και στην ενσωμάτωση των ΒΔΑ στη διαδικασία κατανομής των πόρων εντός της δημόσιας διοίκησης. Πρέπει να προβλεφθεί η απόλυση των δημοσίων υπαλλήλων που εμφανίζουν μειωμένη απόδοση. Για να βελτιωθούν οι οργανωτικές ικανότητες και να εξασφαλιστεί η συνέχεια της διοίκησης, προτείνουμε την άμεση δημιουργία θέσεων Μόνιμων Υφυπουργών.
• Η φοροδιαφυγή όπως και η μη καταβολή τελωνειακών δασμών πρέπει να αντιμετωπιστεί με δραστικά μέτρα. Οι υφιστάμενες δομές δεν είναι λειτουργικές, πρέπει να καταργηθούν οι ΔΟΥ και να δημιουργηθούν νέες υπηρεσίες. Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, όπως ευέλικτες προμήθειες μέσω διαδικτύου, η αναδιάρθρωση του συστήματος απονομής δικαιοσύνης και οι συμβάσεις απασχόλησης με κριτήριο την απόδοση, είναι επίσης απαραίτητες.
• Οι μεταρρυθμίσεις που σχετίζονται με την λογοδοσία και την διαφάνεια, καίτοι αναγκαίες, δεν είναι ικανές συνθήκες, καθώς ακυρώνονται εκ των πραγμάτων στο στάδιο της υλοποίησης. Οι εξαγγελίες για ηλεκτρονικές προμήθειες και συστήματα περικοπής των δαπανών στη δημόσια υγεία δεν έχουν ακόμη αποδώσει καρπούς. Για τον λόγο αυτόν προτείνουμε η εκταμίευση τωνδανείων της Τρόικας να έχει ως προϋπόθεση την υλοποίηση των συγκεκριμένων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
• Η εστίαση σε λειτουργικά μέτρα θα συμβάλει στην αποδοχή και υποστήριξη του προγράμματος μεταρρυθμίσεων από την ελληνική κοινωνία που σήμερα αντιμετωπίζει σοβαρότατες δυσκολίες. Η δημιουργία αισθήματος κοινωνικής ηθικής και δικαιοσύνης έχει πρωταρχική σημασία, ιδίως εν όψει του ταραχώδους πολιτικού κλίματος και του εμπρηστικού κοινωνικού περιβάλλοντος. Η απόσυρση κυβερνητικών παροχών σε συγκεκριμένες ομάδες και συντεχνίες (π.χ. η αδικαιολόγητη ετήσια επιδότηση ύψους 700 εκατομμυρίων ευρώ από κονδύλια του δημοσίου υπέρ του ταμείου συντάξεων της ΔΕΗ) θα βοηθήσει στην εδραίωση αξιοπιστίας και θα στείλει μήνυμα κοινωνικής δικαιοσύνης.
• Οι αποκρατικοποιήσεις πρέπει να στοχεύουν στην αναδιάρθρωση της οικονομίας, όχι απλώς στην αύξηση των εσόδων του δημοσίου. Προτείνουμε τη συντηρητική χρήση μόχλευσης. Αυτό θα επιτύχει την ορθότερη (και σταδιακότερη) πώληση επιχειρήσεων η ακινήτων, αλλά και την άμεση αλλαγή ιδιοκτησιακού καθεστώτος. Επίσης, όσο ξεκαθαρίζει το τοπίο ως προς τις χρήσεις γης και τους τίτλους ιδιοκτησίας και όσο προστίθενται επί πλέον στοιχεία ενεργητικού και επιχειρήσεις, τόσο θα αυξάνεται η δυνατότητα ανάληψης χρέους (με εξασφαλίσεις επί στοιχείων του ενεργητικού) από το ταμείο αποκρατικοποιήσεων. Το ταμείο θα μπορούσε έτσι να επιτύχει εξωτερική χρηματοδότηση νωρίτερα από ότι θα το επέτρεπαν οι αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας στην ελληνική κυβέρνηση. Το ταμείο αποκρατικοποιήσεων πρέπει να ενισχυθεί για να είναι σε θέση να αυξήσει την αξία του ενεργητικού στο χαρτοφυλάκιό του.
• Σε περίπτωση σημαντικής αναδιάρθρωσης του χρέους θα απαιτηθεί ανακεφαλαιοδότηση των τραπεζών. Ως εκ τούτου, κύριο μέλημά μας αναφορικά με τον τραπεζικό τομέα είναι η διακυβέρνηση των τραπεζών – και η προστασία τους από πολιτικές παρεμβάσεις. Η εποπτεία του χρηματοπιστωτικού συστήματος από τις αρμόδιες αρχές πρέπει να ενισχυθεί και να επεκταθεί το συντομότερο δυνατόν.
• Πρέπει να εξεταστούν και πιο ακραίες λύσεις, όπως η θέσπιση ευρωπαϊκής δικαιοδοσίας, ως συμπλήρωμα στις απολύτως απαραίτητες μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται το σύστημα απονομής δικαιοσύνης, καθώς και η συνεργασία με φορείς της κοινωνίας των πολιτών ώστε να εμπεδωθεί η εμπιστοσύνη και η συμμετοχή.
Το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων πρέπει να εστιαστεί στην εφαρμογή, να απευθυνθεί στην ελληνική κοινωνία και να εδραιωθεί στις συνειδήσεις ώστε να σταθεροποιηθεί η οικονομία της Ελλάδας και να δοθούν κίνητρα για επενδύσεις στην παραγωγή. Υπάρχει επείγουσα ανάγκη λήψης λειτουργικών μέτρων και αναδιάρθρωσης της δημόσιας διοίκησης. Μέτρα όπως η ενθάρρυνση του ανταγωνισμού στις αγορές προϊόντων, υπηρεσιών και εργασίας είναι επίσης απολύτως απαραίτητα˙ το παρόν κείμενο-πρόταση όμως αποδίδει μεγάλη σημασία σε θεσμικές αλλαγές στον τομέα της δημόσιας διοίκησης, οι οποίες έως σήμερα δεν έχουν τύχει της αναγκαίας προσοχής. Η απροθυμία (ή και αδυναμία) για αλλαγή είναι ενδημική και κατανοητή και δεν μπορούμε ούτε να την εξαλείψουμε ενμία νυκτί.
Η συνειδητή αποδοχή των μεταρρυθμίσεων, η επικοινωνία και η ενεργός συμμετοχή είναι εξαιρετικά σημαντικές. Η αναδιάρθρωση του χρέους θα καταδείξει ότι το πρόγραμμα δεν στοχεύει στην προστασία των κατεστημένων συμφερόντων των δανειστών. Η ανομία και η κατάλυση της δημόσιας τάξης είναι δύο πιθανά και εξαιρετικά επικίνδυνα σενάρια τα οποία πολύ δύσκολα θα μπορούσαν να ανατραπούν. Αυτό και μόνο θα έπρεπε να χαλυβδώσει τη βούληση όλων των πολιτικών κομμάτων να συνεργαστούν. Δεδομένου ότι κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί, διερωτώμεθα αν η σοβαρότητα της καταστάσεως έχει γίνει επαρκώς αντιληπτή. Υποστηρίζουμε μια νέα προσέγγιση και ελπίζουμε ότι οι προτάσεις αυτές θα οδηγήσουν σε δράση και δημόσιο διάλογο.
Αξιοσημείωτες είναι οι εισηγήσεις για κατάργηση των ΔΟΥ και για άμεση δημιουργία Μόνιμων Υφυπουργών. Οι θέσεις τους δίνουν μια καλή αφορμή για συζήτηση και προβληματισμό, είτε συμφωνούμε, είτε όχι.Μια μικρή Περίληψη
Η Ελλάδα βρίσκεται στη κόψη του ξυραφιού, αντιμέτωπη με μια αδύναμη δημόσια διοίκηση, φιλόδοξους στόχους για μείωση του ελλείματος και συρρίκνωση των μακροοικονομικών μεγεθών. Θεωρούμε ότι μια δέσμη νέων προτεραιοτήτων για την Τρόικα, την ελληνική κυβέρνηση αλλά και τις πολιτικές δυνάμεις θα μπορούσε να βοηθήσει στην άμεση αντιμετώπιση της κρίση και την μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη, με τα ακόλουθα:
• Προτείνουμε τη δημιουργία ανεξάρτητων αρχών με ξεκάθαρες αρμοδιότητες, που θα αξιολογούνται με βάση δείκτες παραγωγικότητας (Βασικούς Δείκτες Απόδοσης, ΒΔΑ). Οι σημαντικότερες από αυτές είναι: Αρχή Βεβαίωσης και Είσπραξης Φόρων, η Αρχή Μεταρρυθμίσεων; η Αρχή Δημόσιας Υγείας και η Αρχή Πάταξης της Διαφθοράς. Οι ανεξάρτητες αρχές θα λογοδοτούν στη Βουλή των Ελλήνων και θα ενημερώνουν τους δανειστές και την κυβέρνηση.
• Ταυτόχρονα οι δανειστές και η Ελλάδα θα επικεντρωθούν στον εξορθολογισμό της δημόσιαςδιοίκησης, με ευρεία χρήση νέων ψηφιακών υποδομών, και στην ενσωμάτωση των ΒΔΑ στη διαδικασία κατανομής των πόρων εντός της δημόσιας διοίκησης. Πρέπει να προβλεφθεί η απόλυση των δημοσίων υπαλλήλων που εμφανίζουν μειωμένη απόδοση. Για να βελτιωθούν οι οργανωτικές ικανότητες και να εξασφαλιστεί η συνέχεια της διοίκησης, προτείνουμε την άμεση δημιουργία θέσεων Μόνιμων Υφυπουργών.
• Η φοροδιαφυγή όπως και η μη καταβολή τελωνειακών δασμών πρέπει να αντιμετωπιστεί με δραστικά μέτρα. Οι υφιστάμενες δομές δεν είναι λειτουργικές, πρέπει να καταργηθούν οι ΔΟΥ και να δημιουργηθούν νέες υπηρεσίες. Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, όπως ευέλικτες προμήθειες μέσω διαδικτύου, η αναδιάρθρωση του συστήματος απονομής δικαιοσύνης και οι συμβάσεις απασχόλησης με κριτήριο την απόδοση, είναι επίσης απαραίτητες.
• Οι μεταρρυθμίσεις που σχετίζονται με την λογοδοσία και την διαφάνεια, καίτοι αναγκαίες, δεν είναι ικανές συνθήκες, καθώς ακυρώνονται εκ των πραγμάτων στο στάδιο της υλοποίησης. Οι εξαγγελίες για ηλεκτρονικές προμήθειες και συστήματα περικοπής των δαπανών στη δημόσια υγεία δεν έχουν ακόμη αποδώσει καρπούς. Για τον λόγο αυτόν προτείνουμε η εκταμίευση τωνδανείων της Τρόικας να έχει ως προϋπόθεση την υλοποίηση των συγκεκριμένων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
• Η εστίαση σε λειτουργικά μέτρα θα συμβάλει στην αποδοχή και υποστήριξη του προγράμματος μεταρρυθμίσεων από την ελληνική κοινωνία που σήμερα αντιμετωπίζει σοβαρότατες δυσκολίες. Η δημιουργία αισθήματος κοινωνικής ηθικής και δικαιοσύνης έχει πρωταρχική σημασία, ιδίως εν όψει του ταραχώδους πολιτικού κλίματος και του εμπρηστικού κοινωνικού περιβάλλοντος. Η απόσυρση κυβερνητικών παροχών σε συγκεκριμένες ομάδες και συντεχνίες (π.χ. η αδικαιολόγητη ετήσια επιδότηση ύψους 700 εκατομμυρίων ευρώ από κονδύλια του δημοσίου υπέρ του ταμείου συντάξεων της ΔΕΗ) θα βοηθήσει στην εδραίωση αξιοπιστίας και θα στείλει μήνυμα κοινωνικής δικαιοσύνης.
• Οι αποκρατικοποιήσεις πρέπει να στοχεύουν στην αναδιάρθρωση της οικονομίας, όχι απλώς στην αύξηση των εσόδων του δημοσίου. Προτείνουμε τη συντηρητική χρήση μόχλευσης. Αυτό θα επιτύχει την ορθότερη (και σταδιακότερη) πώληση επιχειρήσεων η ακινήτων, αλλά και την άμεση αλλαγή ιδιοκτησιακού καθεστώτος. Επίσης, όσο ξεκαθαρίζει το τοπίο ως προς τις χρήσεις γης και τους τίτλους ιδιοκτησίας και όσο προστίθενται επί πλέον στοιχεία ενεργητικού και επιχειρήσεις, τόσο θα αυξάνεται η δυνατότητα ανάληψης χρέους (με εξασφαλίσεις επί στοιχείων του ενεργητικού) από το ταμείο αποκρατικοποιήσεων. Το ταμείο θα μπορούσε έτσι να επιτύχει εξωτερική χρηματοδότηση νωρίτερα από ότι θα το επέτρεπαν οι αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας στην ελληνική κυβέρνηση. Το ταμείο αποκρατικοποιήσεων πρέπει να ενισχυθεί για να είναι σε θέση να αυξήσει την αξία του ενεργητικού στο χαρτοφυλάκιό του.
• Σε περίπτωση σημαντικής αναδιάρθρωσης του χρέους θα απαιτηθεί ανακεφαλαιοδότηση των τραπεζών. Ως εκ τούτου, κύριο μέλημά μας αναφορικά με τον τραπεζικό τομέα είναι η διακυβέρνηση των τραπεζών – και η προστασία τους από πολιτικές παρεμβάσεις. Η εποπτεία του χρηματοπιστωτικού συστήματος από τις αρμόδιες αρχές πρέπει να ενισχυθεί και να επεκταθεί το συντομότερο δυνατόν.
• Πρέπει να εξεταστούν και πιο ακραίες λύσεις, όπως η θέσπιση ευρωπαϊκής δικαιοδοσίας, ως συμπλήρωμα στις απολύτως απαραίτητες μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται το σύστημα απονομής δικαιοσύνης, καθώς και η συνεργασία με φορείς της κοινωνίας των πολιτών ώστε να εμπεδωθεί η εμπιστοσύνη και η συμμετοχή.
Το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων πρέπει να εστιαστεί στην εφαρμογή, να απευθυνθεί στην ελληνική κοινωνία και να εδραιωθεί στις συνειδήσεις ώστε να σταθεροποιηθεί η οικονομία της Ελλάδας και να δοθούν κίνητρα για επενδύσεις στην παραγωγή. Υπάρχει επείγουσα ανάγκη λήψης λειτουργικών μέτρων και αναδιάρθρωσης της δημόσιας διοίκησης. Μέτρα όπως η ενθάρρυνση του ανταγωνισμού στις αγορές προϊόντων, υπηρεσιών και εργασίας είναι επίσης απολύτως απαραίτητα˙ το παρόν κείμενο-πρόταση όμως αποδίδει μεγάλη σημασία σε θεσμικές αλλαγές στον τομέα της δημόσιας διοίκησης, οι οποίες έως σήμερα δεν έχουν τύχει της αναγκαίας προσοχής. Η απροθυμία (ή και αδυναμία) για αλλαγή είναι ενδημική και κατανοητή και δεν μπορούμε ούτε να την εξαλείψουμε ενμία νυκτί.
Η συνειδητή αποδοχή των μεταρρυθμίσεων, η επικοινωνία και η ενεργός συμμετοχή είναι εξαιρετικά σημαντικές. Η αναδιάρθρωση του χρέους θα καταδείξει ότι το πρόγραμμα δεν στοχεύει στην προστασία των κατεστημένων συμφερόντων των δανειστών. Η ανομία και η κατάλυση της δημόσιας τάξης είναι δύο πιθανά και εξαιρετικά επικίνδυνα σενάρια τα οποία πολύ δύσκολα θα μπορούσαν να ανατραπούν. Αυτό και μόνο θα έπρεπε να χαλυβδώσει τη βούληση όλων των πολιτικών κομμάτων να συνεργαστούν. Δεδομένου ότι κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί, διερωτώμεθα αν η σοβαρότητα της καταστάσεως έχει γίνει επαρκώς αντιληπτή. Υποστηρίζουμε μια νέα προσέγγιση και ελπίζουμε ότι οι προτάσεις αυτές θα οδηγήσουν σε δράση και δημόσιο διάλογο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου